جمعه که در متون دینی، یکی از اعیاد مسلمین نام گرفته دارای جنبه عبادی، فقهی و اجتماعی مهمی در فرهنگ اسلامی است. روزی که در میان روزهای هفته پیوند بیشتری با اعمال عبادی دارد. اعمالی که با خواندن ادعیه مستحب و زیارت سفارش شده امام حسین(ع) در شب جمعه آغاز شده و به دعای ندبه در صبح و نماز روز جمعه رسیده و به دعای سمات در غروب آن ختم می‌شود. در این میان، نماز جمعه جایگاه ویژه‌ای دارد. نماز جمعه در کنار نمازهای جماعت روزانه، نماز عید قربان و فطر و اجتماع حج، یکی از چهار اجتماع اسلامی است. اجتماعی که به منظور انجام یکی از مشهورترین و مهم‌ترین اعمال عبادی مسلمانان است و در قرآن کریم سوره‌ای نیز در خصوص آن آمده‌است.
این سوره به سبب بیان حکم نماز جمعه، جمعه نامیده شده‌است. خداوند در این سوره به اهمیت نماز جمعه می‌پردازد و به مسلمانان دستور می‌دهد هنگام برپایی نماز جمعه از کارهای روزمره که مانع شرکت در این فریضه می‌شود، دوری کنند. به اعتقاد علامه طباطبایی، سوره جمعه، مسلمانان را برمی‌انگیزد که به نماز جمعه اهمیت دهند و مقدمات به پا داشتن آن را فراهم کنند؛ چون نماز جمعه از شعائر بزرگ خداست که بزرگ‌داشتن آن، هم دنیای مردم و هم آخرتشان را اصلاح می‌کند. ملاصدرا در تفسیر سوره جمعه آورده است: این سوره دربردارنده ارکان مقاصد ایمان و اصول و حقایق عرفانی است و از معرفت خداوند، حقیقت آغاز و انجام، کیفیت برانگیختگی، ارسال پیامبران، آموزش، فروفرستادن کتاب و هدایت خردها سخن می‌گوید. رها کردن خرید و فروش وقتی بانگ نماز جمعه بلند می‌شود و شتافتن به سوی ذکر خدا و سرزنش کسانی که هنگام خطبه نماز جمعه پیامبر(ص) سراغ خرید و فروش رفتند، از موضوعات مهم آخرین آیات این سوره است.
ائمه اطهار(ع) نیز با ذکر رهنمودهایی، مسلمانان را به شرکت در این فریضه تشویق کرده‌اند. این بزرگواران در بیان فضیلت‌های این عمل عبادی ثواب‌های متعددی برای آن برشمرده‌اند، آنچنان که رسول خدا(ص) شرکت در نماز جمعه را برابر با حج دانسته و فرموده است: «هر روز جمعه برای شما ثواب یک حج و یک عمره است، حج شما شتاب و مبادرت به نماز جمعه و عمره شما انتظار اقامه نماز عصر پس از نماز جمعه است». (کنز العمال/ج 7/ ص 737/ حدیث 21173)
خروج از منزل به نیت شرکت در نماز جمعه و قدم برداشتن در این راه نیز دارای ارج و قرب است؛ آنچنان که امیرالمؤمنین(ع) برای خروج از منزل به نیت شرکت در نماز جمعه فرمود: «در محضر خداوند برای 6گروه ضمانت بهشت کرده‌ام، یکی از آنان کسی است که به قصد نماز جمعه از منزل خارج شده و در آن حال، مرگ او فرا رسیده است».(وسائل‌الشیعه، ج 5، ص11» این تنها فضیلت‌های این عمل عبادی نیست و ائمه اطهار(ع) شرکت در نماز جمعه را موجب آمرزش گناهان و آسانی سختی‌ها در قیامت دانسته‌اند. امام صادق(ع) در روایتی فرمود: «هیچ قدمی نیست که در راه نماز جمعه برداشته شود مگر آنکه خدا بدن آن را بر آتش حرام می‌کند». (وسائل الشیعه، ج 5، ص 3» همچنین نقل شده علی بن ابی‌طالب(ع) برخی زندانیان را به واسطه شرکت در نماز جمعه، آزاد می‌کرد.
خبرنگار: آزاده خلیلی
نظر شما